ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΜΠΟΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Τον Αύγουστο του 1968, ο τότε Διευθυντής του ΙΜΧΑ Βασίλειος Λαούρδας, με τη στήριξη και τη συνεργασία του γνωστού για τις μελέτες του για την αρχαία Μακεδονία Αμερικανού καθηγητή Charles Edson, διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη υπό την αιγίδα του ΙΜΧΑ ένα διεθνές επιστημονικό συμπόσιο με θέμα την αρχαία Μακεδονία. Συνδιοργανωτές ήταν το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Αναστηλώσεως, το Πανεπιστήμιο του Wisconsin και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Στόχος τους ήταν να αναδείξουν τους θησαυρούς της Μακεδονίας, μιας σημαντικά ιστορικής περιοχής που κατά τη γνώμη τους δεν είχε αναδειχθεί μέχρι τότε.
Το συμπόσιο αυτό σημείωσε επιτυχία μεγαλύτερη από την αναμενόμενη και είχε τόσο ευμενή υποδοχή και τόση απήχηση στον επιστημονικό κόσμο, ώστε αποφασίστηκε η διοργάνωση αυτή να αποκτήσει περιοδικό χαρακτήρα και να διεξάγεται κάθε πέντε περίπου χρόνια. Έτσι, καθιερώθηκε η μόνιμη διεξαγωγή στη Θεσσαλονίκη μιας επιστημονικής συνάντησης με σημαντική διεθνή ακτινοβολία, η οποία μετεξελίχθηκε σε θεσμό πλήρως καταξιωμένο στην ευρύτερη ακαδημαϊκή και επιστημονική κοινότητα.
Για χρόνια ολόκληρα η Μακεδονία υπήρξε παραμελημένη ως αντικείμενο έρευνας σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Η εντυπωσιακή πρόοδος της ανασκαφικής δραστηριότητας στη Μακεδονία από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 και τα εντυπωσιακά ευρήματα που ήρθαν στο φως στη Βεργίνα, στο Δίον, στην Πέλλα, στην Αιανή και σε άλλους χώρους, συνετέλεσαν στην αύξηση του ενδιαφέροντος για την αρχαία Μακεδονία σε ολόκληρο τον κόσμο, στη μεγάλη διεύρυνση του κύκλου των ενδιαφερομένων (αρχαιολόγων, ιστορικών, μελετητών της αρχαιότητας γενικότερα) να συμμετάσχουν στα συμπόσια που συνέχισε να διοργανώνει το ΙΜΧΑ και στην τακτική συμμετοχή έγκριτων επιστημόνων, όπως ο N. Hammond και ο Μ. Ανδρόνικος.
Από το Α΄ Συμπόσιο, του 1968, έχουν διοργανωθεί άλλα έξι: το Β΄ Συμπόσιο το 1973, το Γ΄ το 1977, το Δ΄ το 1983, το Ε΄ το 1989 και το ΣΤ΄ το 1996.
Το Στ’ Διεθνές Συμπόσιο αποτέλεσε ορόσημο στην ιστορία του συμποσίου. Οι ανακοινώσεις των συνέδρων έφτασαν τις 145. Με την εξέλιξη αυτή κινδύνευαν να χαθούν δύο σημαντικά πλεονεκτήματα που είχαν συντελέσει από την αρχή στην επιτυχία των συναντήσεων: η ευχέρεια να παρακολουθούν οι σύνεδροι από κοινού όλες τις ανακοινώσεις και η δυνατότητα για γόνιμες μεταξύ τους συζητήσεις και ανταλλαγή απόψεων. Με αυτό το σκεπτικό το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος και με την ελπίδα ότι με τη νέα τους μορφή ο επιστημονικές αυτές συναντήσεις θα διατηρήσουν αμείωτο το επιστημονικό ενδιαφέρον, αποφάσισε στο εξής να τίθεται περιορισμός στο θεματικό πεδίο των συμποσίων ορίζοντας ως αντικείμενο του καθενός μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Τηρώντας την απόφαση αυτή τον Οκτώβριο του 2002 πραγματοποιήθηκε το Ζ΄ κατά σειρά Συμπόσιο με τη συμμετοχή 72 επιστημόνων από ολόκληρο τον κόσμο και με γενικό θέμα «Η Μακεδονία από την Εποχή του Σιδήρου έως το θάνατο του Φιλίππου Β΄». Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν ανακοινώσεις για τις κοινωνικές δομές, την οικονομία, την εξωτερική πολιτική, τη στρατιωτική οργάνωση, το ιδιωματικό λεξιλόγιο της ελληνικής διαλέκτου των αρχαίων Μακεδόνων, καθώς και για τα εντυπωσιακά ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης που επιβεβαιώνουν την παρουσία Ελλήνων στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και της Αιγαιακής Θράκης από τα αρχαϊκά χρόνια.
Στις 21-24 Νοεμβρίου 2017 διοργανώνεται υπό την Αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κυρίου Προκοπίου Παυλοπούλου το Η’ Διεθνές Συμπόσιο για την Αρχαία Μακεδονία με θέμα: H Μακεδονία από τον θάνατο του Φιλίππου Β΄ ως την άνοδο του Αυγούστου στην εξουσία. Με τις κατακτήσεις του Αλέξανδρου ανοίγει μία νέα ιστορική περίοδος για όλο τον αρχαίο κόσμο ενώ η Ναυμαχία του Ακτίου και η ολοκληρωτική ήττα του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας, θα φέρουν στην εξουσία τον Αύγουστο, ο οποίος θα κυβερνήσει ολόκληρη τη ρωμαϊκή επικράτεια και θα σηματοδοτήσει τη μετατροπή του ρωμαϊκού κράτους σε μια de facto μοναρχία. Το συμπόσιο αυτό συνδιοργανώνεται με το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος.
Το κύρος που απέκτησαν τα συμπόσια για την αρχαία Μακεδονία, το οποίο αποδεικνύεται και από τη διαρκή αύξηση του αριθμού των συμμετεχόντων, οφείλεται τόσο στην άρτια διοργάνωση όσο και στον αυστηρά επιστημονικό χαρακτήρα που διατήρησαν ως τώρα, ανεξάρτητα από πολιτικές συνθήκες και διπλωματικές εξελίξεις. Μπορεί κανείς, χωρίς υπερβολή, να υποστηρίξει ότι τα συμπόσια αυτά έχουν πλέον καθιερωθεί ως το σημαντικότερο διεθνές βήμα για την προβολή και τη συζήτηση απόψεων σχετικά με την αρχαία Μακεδονία, ενώ τα δημοσιευμένα Πρακτικά των συμποσίων, στην ελληνική και σε δυτικοευρωπαϊκές γλώσσες, έχουν κατακτήσει σημαντική θέση στη διεθνή βιβλιογραφία.
Το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, αναγνωρίζοντας τη σημασία και τη διεθνή απήχηση που έχουν αποκτήσει οι εργασίες των ερευνητών που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια των συμποσίων και επιθυμώντας να προβάλλει κατά το δυνατόν περισσότερο το περιεχόμενο των μελετών και τα συμπεράσματα των επιστημόνων, επέλεξε να συμπεριλάβει τα Συμπόσια για την Αρχαία Μακεδονία μεταξύ των έργων που ενέταξε στο Ε.Π. «Κοινωνία της Πληροφορίας», στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ.
Συγκεκριμένα, το ΙΜΧΑ μετά την άριστη και υποδειγματική υλοποίηση προηγούμενων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, ‘κέρδισε’ με απόφαση της Διαχειριστικής Αρχής του Ε.Π. «Κοινωνία της Πληροφορίας» τη δυνατότητα υλοποίησης ενός ακόμη έργου, για το οποίο επιλέχθηκε η ψηφιοποίηση των Πρακτικών των Συμποσίων για την Αρχαία Μακεδονία και η προβολή τους στο διαδίκτυο, προς διευκόλυνση των ερευνητών. Ήδη έχει ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας αυτής (ψηφιοποίηση των 7.000 σελ. Πρακτικών) και έχει προχωρήσει η εισαγωγή του περιεχομένου σε δυναμική βάση δεδομένων, οργανωμένη σύμφωνα με τις σύγχρονες τεχνολογίες διαχείρισης της γνώσης, που θα επιτρέπει την εύκολη αναζήτηση και ανάκτηση των δεδομένων από τους χρήστες.
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου είναι προφανή: αφορούν κυρίως στη διάχυση της γνώσης γύρω από την αρχαία Μακεδονία, στη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας για τη διαχείριση πηγών και τεκμηρίων ιστορίας και πολιτισμού, στην οργάνωση του υλικού με σύγχρονες πρακτικές και βάσεις δεδομένων, στην ενίσχυση της διεπιστημονικής συνεργασίας ιστορικών, αρχαιολόγων, φιλολόγων, εθνογράφων, αρχιτεκτόνων, ιστορικών τέχνης, με παράλληλη ενίσχυση της καινοτομίας στον τρόπο καταγραφής των δεδομένων και διάσωσης των πολιτιστικών μνημείων, στην ανάπτυξη υπηρεσιών πληροφόρησης και εξυπηρέτησης του ελληνικού και του διεθνούς κοινού σε ζητήματα που αφορούν την ιστορία και τον πολιτισμό της αρχαίας Μακεδονίας.
