Σεμινάριο Οθωμανικών

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

Πενταετής Κύκλος Σπουδών

Διδάσκων:
Δημήτρης Λούπης, Ιστορικός – Οθωμανολόγος

Βιογραφικό Διδάσκοντα

Το Σεμινάριο Οθωμανικής Γλώσσας και Παλαιογραφίας είναι ακαδημαϊκός κύκλος σπουδών με αντικείμενο την διδασκαλία της οθωμανικής γλώσσας και της παλαιογραφίας της και σκοπό την επαρκή και επιστημονική εκπαίδευση των ενδιαφερομένων για την ανάγνωση και μελέτη αφηγηματικών και αρχειακών πηγών που γράφτηκαν σε αυτήν στο πλαίσιο της ιστορικής έρευνας από τον Ύστερο Μεσαίωνα έως και το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα.

Μεγάλος αριθμός ανέκδοτων κειμένων σε αραβική γραφή και οθωμανική γλώσσα βρίσκονται σήμερα σε συλλογές ανά τον κόσμο, αλλά και στην Ελλάδα, όπως τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, κρατικές, δημοτικές και πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες, αρχεία και βιβλιοθήκες μονών, δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.

Η μελέτη του οθωμανικού κόσμου είναι αρχικά ένα πεδίο διεθνούς ενδιαφέροντος, ενώ διαφωτίζει και την ιστορία του ελληνικού κόσμου εντός των ελλαδικών συνόρων, αλλά και στο βαλκανικό, μικρασιατικό και ανατολικό-μεσογειακό πλαίσιο. Η εκμάθηση της οθωμανικής γλώσσας ανοίγει ένα παράθυρο κατανόησης των πολιτισμικών διεργασιών, των ιστορικών φαινομένων, της κοινωνικής δραστηριότητας, της διαμόρφωσης των ταυτοτήτων, αλλά και του πεδίου των τεχνών, της αρχαιολογίας, της αρχιτεκτονικής, της μουσικής. Το Σεμινάριο απευθύνεται σε ενδιαφερόμενους με ιστορικό, γλωσσολογικό, αρχαιολογικό, καλλιτεχνικό, γενικά πολιτισμικό προσανατολισμό.

Η οθωμανική τουρκική γλώσσα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙΠΕΔΩΝ:

 

ΕΤΟΣ 1: Βασικό Επίπεδο
ΕΤΟΣ 2: Μέσο Επίπεδο
ΕΤΟΣ 3: Ανώτερο Επίπεδο
ΕΤΟΣ 4: Ανώτατο Επίπεδο
ΕΤΟΣ 5: ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΜΒΑΘΥΝΣΗΣ

Τα μαθήματα είναι διαδικτυακά και ο εκπαιδευτικός κύκλος διαρκεί τέσσερα βασικά έτη, ενώ συμπληρώνεται από ένα επιπλέον έτος εμβάθυνσης, που αποτελείται από δύο εξαμηνιαία ειδικά σεμινάρια και απευθύνεται σε προχωρημένους.

Η πρότερη γνώση σύγχρονων τουρκικών, αραβικών ή περσικών είναι σημαντική, ωστόσο δεν είναι απαραίτητη για την παρακολούθηση. Κάθε ακαδημαϊκό έτος αποτελείται από δύο εξάμηνα, χειμερινό και εαρινό, και αναπτύσσεται σε ένα σύνολο 80 διδακτικών ωρών με μία τρίωρη συνάντηση ανά εβδομάδα. Ο φάκελος κάθε έτους περιλαμβάνει:

  • Κείμενα
  • Μορφοσυντακτικά φαινόμενα
  • Θέματα παλαιογραφίας
  • Θέματα έρευνας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙΠΕΔΩΝ

ΕΤΟΣ 1 Βασικό Επίπεδο

Δυσκολία

    • 15%

    ΕΤΟΣ 1
    Βασικό Επίπεδο

    Το βασικό επίπεδο εστιάζει αρχικά στην εξοικείωση με το αραβικό αλφάβητο που αποτελούσε το γραφικό σύστημα της οθωμανικής γλώσσας. Μετά την εξάσκηση με τη γραφή και την ανάγνωση λέξεων, την εφαρμογή επιστημονικού συστήματος μεταγραφής ακολουθούν ενδεικτικά σύντομα κείμενα, τα οποία σταδιακά αυξάνονται σε έκταση και δομική πυκνότητα, ενώ κυριαρχεί το έντυπο κείμενο. Παράλληλα διδάσκονται βασικά μορφοσυντακτικά φαινόμενα της τουρκικής και μία επιλογή από την αραβική και την περσική γλώσσα. Ο φάκελος του έτους περιλαμβάνει τα Κείμενα 1-20, τα Μορφοσυντακτικά Φαινόμενα 1-40, καθώς και θέματα παλαιογραφίας και έρευνας.

    ΕΤΟΣ 2 Μέσο Επίπεδο

    Κατά το μέσο επίπεδο πραγματοποιείται εξάσκηση σε έντυπα και χειρόγραφα κείμενα, ενισχύεται η εκμάθηση τουρκικών, αραβικών και περσικών μορφοσυντακτικών φαινομένων, ενώ ο διδασκόμενος αρχίζει να αποκτά έναν μεγαλύτερο βαθμό κατανόησης της γλώσσας, των νοημάτων της και του οθωμανικού κόσμου, όπως αυτός αποκαλύπτεται μέσα από την κειμενική εξιχνίαση. Ο φάκελος του έτους περιλαμβάνει τα Κείμενα 21-35, τα Μορφοσυντακτικά Φαινόμενα 41-80, καθώς και θέματα παλαιογραφίας και έρευνας.

    ΕΤΟΣ 2 Μέσο Επίπεδο

    Δυσκολία

      • 20%

      ΕΤΟΣ 3 Ανώτερο Επίπεδο

      Δυσκολία

        • 30%

        ΕΤΟΣ 3 Ανώτερο Επίπεδο

        Το ανώτερο επίπεδο επικεντρώνεται σε χειρόγραφα, αλλά και κάποια έντυπα με υψηλό βαθμό δυσκολίας. Υπάρχει πρόβλεψη για θεματική ποικιλία των κειμένων από διάφορα πεδία της γραμματείας. Ενισχύεται η διδασκαλία φαινομένων από τα αραβικά και περσικά. Ο φάκελος του έτους περιλαμβάνει τα Κείμενα 36-50, τα Μορφοσυντακτικά Φαινόμενα 81-120, καθώς και θέματα παλαιογραφίας και έρευνας.

        ΕΤΟΣ 4 Ανώτατο Επίπεδο

        Στο ανώτατο επίπεδο τα κείμενα είναι χειρόγραφα και προέρχονται από αρχειακό υλικό (φετβάδες, ιεροδικαστικά κατάστιχα, φερμάνια, μπεράτια, αναλυτικά, συνοπτικά και βακουφικά φορολογικά κατάστιχα, κανουνναμέδες, κατάστιχα σημαντικών υποθέσεων, έγγραφα τεζκιρέ, χιουτζέτ, μπουγιουρουλντού), ενώ τα μορφοσυντακτικά φαινόμενα προέρχονται κυρίως από τα αραβικά και τα περσικά. Ο φάκελος του έτους περιλαμβάνει τα Κείμενα 51-65, τα Μορφοσυντακτικά Φαινόμενα 121-160, καθώς και θέματα παλαιογραφίας και έρευνας.

        ΕΤΟΣ 4 Ανώτατο Επίπεδο

        Δυσκολία

          • 40%

          ΕΤΟΣ 5 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΜΒΑΘΥΝΣΗΣ

          Δυσκολία

            • 50%

            ΕΤΟΣ 5 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΜΒΑΘΥΝΣΗΣ

            Ο τετραετής βασικός κύκλος ακολουθείται από ένα έτος εμβάθυνσης με δύο εξαμηνιαία σεμινάρια ειδικής θεματολογίας. Ειδικά Σεμινάρια 2025-2026: Σεμινάριο 5Α,  χειμερινό εξάμηνο, Νοέμβριος 2025-Φεβρουάριος 2026 (40 ώρες), Παρασκευή 18:00-21:00 Θέματα οθωμανικής κοινωνικής ιστορίας: Απρόσμενα κείμενα Σεμινάριο 5Β,  εαρινό εξάμηνο, Φεβρουάριος-Μάιος 2026 (40 ώρες), Παρασκευή 18:00-21:00 Παλαιά Ογουζικά Τουρκικά (Παλαιά Τουρκικά της Ανατολίας): η γλώσσα και τα κείμενά της (13ος-15ος αι.)   Ενδεικτικά θέματα μελλοντικών σεμιναρίων εμβάθυνσης:
            • Η εξέλιξη του οθωμανικού ιστορικού κειμένου: χρονογράφοι και ιστοριογράφοι.
            • Η οθωμανική ποίηση: η λογοτεχνία του ντιβανίου
            • Ο πεζός λόγος του 19ου αιώνα: από το προ-μυθιστόρημα στο μυθιστόρημα
            • Οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα: από το τιμαριωτικό σύστημα στην φορολόγηση των τεμεττουάτ και την νεότερη απογραφή πληθυσμού.
            • Οθωμανική επιγραφική.
            • Οθωμανική νομισματική.
            • Ζητήματα του μακρού οθωμανικού 19ου αιώνα: κείμενα, θεσμοί και τομές
            • Καραμανλίδικα: το γραφικό σύστημα και η γραμματεία των τουρκόφωνων ορθοδόξων μικρασιατών
            • Η ανάδυση των Οθωμανών (14ος-15ος αι.): από την ηρωϊκή-επική γραμματεία στην ιστοριογραφία.
            • Ο οθωμανικός μυστικισμός και τα κείμενά του.